انقلاب صنعتی پنجم چیست و چرا اهمیت دارد؟ (بخش اول)

انقلاب صنعتی پنجم چیست و چرا اهمیت دارد؟ (بخش اول)

تعریف انقلاب صنعتی پنجم و بررسی آن با جزئیات، به آینده مربوط می‌شود با عدم قطعیت همراه است. با این حال چندین حقیقت انکارناپذیر در مورد آن وجود دارد. از جمله اینکه مرز بین دنیای واقعی و دنیای مجازی شکسته می‌شود. چهارمین انقلاب صنعتی با تکنولوژی‌هایی که همواره اسم آنها را می‌شنویم مانند هوش مصنوعی، واقعیت مجازی، رباتیک و اینترنت نسل پنجم همچنان یک سناریوی در حال توسعه است که همه ارتباطات بشری را تحت تاثیر قرار داده است. برخلاف انقلاب صنعتی چهارم که در جهت انسانیت زدایی پیش می‌رود، در انقلاب صنعتی پنجم خلاقیتها و نوآوری‌ها در جهت خدمت به بشریت خواهد بود.

روندهای فناوری مشخص است، علم و فناوری برای کاربردهای پزشکی، سبک زندگی یا روش تجاری، به سرعت در حال پیشرفت است. تقاضا در حال افزایش و فناوری‌های اساسی انقلاب چهارم صنعتی این واقعیت را محقق می‌کنند. دو چیز قطعی است: سرعت این انقلاب بی‌سابقه است و تأثیر آن روی هر فردی متفاوت است. تصور جهان بدون فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم دشوار است. با این وجود، همانطور که انقلاب‌های صنعتی متوالی اتفاق افتاده‌اند، انقلاب صنعتی دیگری نیز وجود خواهد داشت. روشن است که انقلاب صنعتی چهارم در زمان حال است. اما قرار نیست به اندازه انقلاب‌های صنعتی دیگر دوام بیاورد.

در پنجمین انقلاب صنعتی، انسان و ماشین با یکدیگر هماهنگ خواهند بود، تا جایی که در سال ۲۰۱۹ در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، رویدادی تحت حمایت موسسه فوربس، دانشگاه MIT و موسسه  مشاوره Tata با عنوان “بلاکچین، هوش مصنوعی ، انسان” برگزار شد که می تواند مقدمه ورود به انقلاب صنعتی پنجم باشد. در چهارمین دوره، ما بیش از حد به دستگاه‌های هوشمند متصل هستیم، انقلاب صنعتی پنجم این ارتباط را نزدیکتر و سریعتر و بی‌واسطه می‌کند. دستگاه‌های هوشمندی که روی آن ضربه می‌زنیم و با آن صحبت می‌کنیم از بین می‌رود و رابط‌های مغز و رایانه جایگزین آنها می‌شوند.

انقلاب صنعتی پنجم بر روی پایه‌های دوره چهارم قرار خواهد گرفت، ابعاد فناوری از ماکرو به میکرو و نانو، کاهش خواهد داشت و شبکه‌های دیجیتال ضروری خواهند بود. ما به زودی در می‌یابیم که سرعت تایپ‌کردن ما در دستگاه‌های هوشمند امروز حداکثر به چند بایت، محدود و ناامید کننده است، در حالی که تخیل ما سریعتر از دستورات عمل می‌کند. ما از طریق مغز خود به ماشین متصل می‌شویم.

اوسترگارد، مدیر ارشد فناوری رباتیک جهانی، اشاره می‌کند که در گام بعدی انقلاب صنعتی، با توجه به تقاضای بالای مصرف‌کنندگان به شخصی‌سازی در محصول خریداری شده، سفارشی‌سازی محصولات اجتناب ناپذیر است. سفارشی‌سازی مهمترین فاکتور در دنیای مدرن است، چرا که افراد به دنبال نیازهای فردی خود هستند و بیشترین هزینه بجای ساخت، صرف طراحی می‌شود. همچنین مشتریان می‌خواهند در جریان روند تولید قرار بگیرند. در واقع محصولات در دوره پنجم تا حد بسیار زیادی شخصی‌سازی شده‌اند و بر اساس نیازهای مشخص هر فرد تولید می‌شوند.

همواره این سوال در جوامع بشری پرسیده می‌شود که آیا در آینده ربات‌ها شغل ما را می‌گیرند؟ دیگر رانندگی نخواهیم کرد؟ حریم شخصی از بین می‌رود؟ این سوال‌ها ناشی از پدیده‌های امروزی در انقلاب صنعتی چهارم است. در آینده و در پنجمین دوره، معمای ارتباطی انسان و ماشین بر اساس هوش مصنوعی حل می‌شود و دیگر چنین سوال‌هایی پیش نخواهد آمد. تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌ها تبدیل به تکنولوژی‌هایی می‌شوند که در بدن ما زندگی می‌کنند. تکنولوژی می‌تواند مانند یک دستیار مجازی بخشی از وجودمان مانند بخشی از مغز باشد که این دستیار مجازی قادر است در گوش ما جهت‌یابی کند، رستوران خوب برای شام پیشنهاد دهد و قرارمان را یادآوری کند البته با دقت بیشتر و بدون فراموشی. بهتر از آنچه که الان در ذهن ما صورت می‌گیرد. ماشین‌ها به معنای واقعی کلمه در خدمتمان خواهند بود؛ سنسورها داده را جمع آوری می‌کنند، کامپیوترها و هوش مصنوعی آنها را با سرعت آنالیز می‌کنند و بهترین تصمیم را بر اساس الگوریتم‌ها اتخاذ می‌کنند و این تصمیم‌ها را به ربات و ماشین‌ها منتقل می‌کنند. به این ترتیب انسان‌ها از انجام کارهای تکراری معاف می‌شوند و زمینه‌های شغلی بر اساس خلاقیت و بهینه‌سازی سیستم‌ها و روش‌ها ایجاد می‌شوند. بر خلاف انقلاب چهارم که بر اتوماسیون متمرکز است، در آینده تفکر مستقل ماشین مورد توجه قرار می‌گیرد. ربات‌ها از ماشین‌های قابل برنامه‌ریزی، به ماشین‌های همکار با عنوان کوبات (cobot) تبدیل خواهند شد. ماشین هایی که از اینترنت اشیا (IoT)  و کلان داده (Big Data) استفاده می‌کنند. در واقع آنچه اکنون از اینترنت نسل پنجم و اینترنت اشیا می‌بینیم، مقدمه ای برای ورود به عصری جدید است.

پیش‌بینی دیگر برای دوره پنجم، استفاده از منابع بیولوژیکی برای اهداف صنعتی بمنظور تعادل‌سازی اکولوژی، صنعت و تجارت است. منابع بیولوژیکی تجدیدپذیر و تبدیل این منابع به محصولات با ارزش افزوده، مانند غذا، محصولات مبتنی بر زیست و انرژی زیستی از جمله این موارد است. چاپ ارگان‌های زیستی و کپی‌کردن نقشه ژنوم انسانی، رویایی است که در آینده به تحقق خواهد پیوست.

مقایسه انقلاب صنعتی پنجم با انقلاب صنعتی چهارم

خبر خوب این است که بر خلاف چهار مورد انقلاب صنعتی پیشین که محوریت، تنها سود بیشتر بود، در انقلاب صنعتی پنجم، ارتباطات تجاری بر اساس آنچه که برای جوامع انسانی خوب است، بازنویسی می‌شوند. در انقلاب صنعتی پنجم همکاری بین انسان‌ها و ربات‌های هوشمند افزایش می‌یابد. همچنین با توجه به کاهش زیاد منابع، فناوری‌هایی با توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت می‌گردند. فعالیت‌ها در زمینه کاهش زباله و پیشگیری از تولید زباله اهمیت می‌یابد. جوامع بر اساس فجایع زیست محیطی که در گذشته اتفاق افتاده است دریافته‌اند که باید به سمت فناوری‌های سبز و پایدار حرکت کنند. داستان محصولات و نحوه تولید آنها برای مصرف‌کنندگان اهمیت پیدا می‌کند و دنیای مصرف‌گرا، تبدیل به دنیای مصرف‌گرای مسئولیت‌پذیر خواهد شد. بنابراین به نظر می‌رسد اگر جوامع از هم اکنون زیرساخت‌های ورود به دوره پنجم را آماده کنند، دنیا جای بهتری برای زندگی‌کردن خواهد شد.

منابع

[۱] https://medium.com/@michael.rada/industry-5-0-definition-6a2f9922dc48

[۲] https://devops.com/5th March 2014.-industrial-revolution-will-happen/

[۳] https://blog.gesrepair.com/industry-5-0-will-affect-manufacturers/

[۴] https://www.forbes.com/sites/michaelbernick/2017/04/11/after-robots-take-over-our-jobs-then-what

[۵] https://ww2.frost.com/frost-perspectives/industry-5-0-bringing-empowered-humans-back-to-the-shop-floor/